Làng nuôi con mẹo hay trên miệng thủy thần.

Đây là xóm vạn nằm thu mình trên một nhánh sông Đồng Nai, thuộc khu phố Thái Hòa (Long Bình Tân, TP Biên Hòa)

Quãng sông bát ngát trước mặt ông Lý là nơi có độ sâu hơn 10m. Những đứa trẻ này sẽ phải trói thế cho đến lúc có thể tự học bơi lội dưới sông.

Chị Tuyết đang dùng dây dù buộc con vào thuyền Gia tài của mỗi gia đình nơi xóm vạn không gì khác ngoài một chiếc bè lớn làm chỗ ở chung và một chiếc thuyền nhỏ làm dụng cụ đánh cá. Ánh mắt xa xăm nhìn về dãy nhà cao tầng của thành thị, bà Nguyễn Thị Sao (52 tuổi) trầm mặc: “Được lên bờ định cư, có nghề nghiệp là điều mà người dân xóm vạn chúng tôi luôn khao khát.

Xóm vạn Thái Hòa vẫn được người dân gọi với nhiều cái tên như “làng nổi”, “xóm vạn” hoặc dông dài hơn, người ta gọi đó là “làng trói con vào mạn thuyền”. Để bảo đảm độ an toàn tuyệt đối, ngoài việc trang bị đủ phao cứu sinh, người dân còn phải xích con nhỏ của mình vào mạn thuyền.

Chị Nga ngùi ngùi: “Để “giành” những đứa con còn lại với “thủy thần”, không chỉ tôi mà tất tật các gia đình đành bằng lòng dùng dây trói con vào mạn thuyền. Những người sống trên bờ hay những con dân của xóm đều không biết làng hình thành từ bao giờ, họ chỉ biết làng là nơi ăn đời, ở kiếp của những người làm nghề chài lưới trên sông Đồng Nai.

Theo nhẩm tính của một ngư dân, từ xa xưa đến nay, xóm vạn Thái Hòa chưa có một em nào học lên đến đại học thậm chí chưa có em nào học lên đến trung cấp chuyên nghiệp.

Anh Cao Quang Huynh (30 tuổi) nói: “Mỗi khi đi làm việc, đi đánh cá tôi thường đưa cháu đi cùng và những lần như vậy lại phải dùng dây trói con vào thuyền.

Nghèo đói là vấn đề hình như đã được mặc định với xóm vạn Thái Hòa. Đó cũng là lúc những bậc bố mẹ, ông bà bắt đầu dùng dây trói con vào mạn thuyền để “níu giữ” sự sống của con trẻ trước sự hung hãn của “hà bá”.

Họ không có đất sinh sản, không bằng cấp, không nghề nghiệp nên từ đời này sang đời khác, nguồn cơm chính của họ là những con tôm, con cá dưới sông.

Nhiều hộ gia đình không chịu nổi sự hung tợn của “thủy thần” đã quyết định bán bè, bán thuyền để lên bờ định cư. Thời kì qua người dân vẫn được hưởng ưu tiên từ các chính sách phát triển kinh tế xã hội, được vay vốn làm ăn tuy nhiên kinh tế vẫn còn khó khăn”. Chưa quên được ký ức kinh hồn khi người con trai hai tuổi bị “thủy thần” bắt đi vào hồi tháng 2, chị Nguyễn Thị Nga (31 tuổi) kể lại: “Hôm đó tôi vừa tắm cho con xong để nó ngồi tạm ngoài mạn thuyền vào phòng lấy áo xống, nhưng khi quay trở ra thằng bé đã chạy ra phía mép nước.

Thế nhưng số tiền ít oi đó không đủ đất mua nhà đành phải thuê phòng trọ trong khu phố sinh sống, và dùng để mở cửa hàng tạp hóa nhỏ mưu sinh qua ngày. Nhà cửa nổi trên sông, vô ý một tí là trẻ con rơi ngay xuống nước, có khi phát hiện ngay cũng không thể cứu được.

Nhắm nháp ly nước trà đã nguội lạnh, buồn bã nhìn ra khúc sông đang cuộn sóng vì mưa, ngư dân Trần Văn Lý (60 tuổi) tâm tình: “Mùa mưa là mùa hiểm nguy nhất đối với người dân xóm vạn. 000 đồng, những lúc mưa to gió lớn thì về tay trắng. Nhiều lúc muốn đưa con lên trường để gửi, để tránh tai nạn đuối nước nhưng bữa ăn còn chưa lo nổi thì lấy đâu ra tiền để cháu đến trường”.

Sau đó hàng chục người trong làng ngụp lặn, thả câu, dùng chài, lưới để kiêng gần 2 tiếng sau mới tìm thấy xác cháu để đưa lên bờ. Những lúc bọn trẻ đang chơi cùng nhau, người lớn đành cởi đầu dây buộc trên mạn thuyền để buộc vào những chiếc can nhựa lớn, hoặc buộc vào quả bóng, túi khí, cục xốp. Tôi hoảng quá thét lên chạy nhào tới ôm con nhưng không kịp, nó rơi tõm xuống dòng sông rồi chìm nghỉm.

Nghe thì như mình ngược đãi trẻ mỏ nhưng thú thực chỉ có cách này mới giữ đươc tính mệnh của bọn trẻ”. Đã có lúc tôi nghĩ cả đời này sẽ bám nghề nhưng khi chứng kiến cái chết của các con tôi nghĩ dù có chạy ăn từng bữa cũng phải lên bờ để giữ mạng sống cho các con”.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Hà, phó chủ tịch UBND phường Long Bình Tân xác nhận: “Xóm vạn chài Thái Hòa có khoảng gần 100 hộ gia đình trong đó có 11 hộ gia đình thuộc diện hộ nghèo. Anh Nguyễn Văn Cường (35 tuổi) sau hai lần bị “mất” con đành phải bán “nhà” nổi của mình rồi đưa gia đình lên bờ định cư

Tôm, cá đánh được trên sông là nguồn “cơm” đốn cho hàng trăm hộ gia đình. Sông cho ta nhiều tôm cá nhưng sông cũng là nơi bừa bãi nguy hiểm, có thể lấy đi tính mạng của ta bất cứ lúc nào”. Có thế lúc con làm gì mình cũng kiểm soát được”. Ông Lý cho biết thêm, vì sống và kiếm ăn trên sông nước nên người dân nơi đây luôn phải đối đầu nạn đuối nước ở trẻ con. Nhìn ra quãng sông ấy, ông bấm ngón tay nhẩm tính rồi nói, trong vòng 20 năm trở lại đây, số lượng trẻ em bị “hà bá” đoạt mạng nhiều không thể nhớ hết.

Chị giải thích, con nít hiếu động lắm, hễ lơi là một chút là chúng biến mất, cứ phải buộc dây ở phía sau lưng, đứa nào quậy quá thì buộc giây vào tay, chân, hoặc bụng để chúng nó không chạy xa được.

Giã biệt xóm vạn Thái Hòa cũng là lúc trời hửng nắng sau trận mưa, những con thuyền nhỏ của người dân lại bắt đầu “ra khơi” tìm cá tôm cho buổi chợ cuối ngày. Nhưng đó là mong ước xa vời, bởi chúng tôi đến kiếm cơm ăn từng bữa đã khó nói gì đến chuyện mua đất, mua nhà trên ấy!?”. Chị Nguyễn Thị Tuyết (29 tuổi) cho hay: “Thấy con người ta được đi học mình cũng khát khao cho con được đi học lắm.

Vừa nói, chị vừa với tay lấy đoạn dây dù có độ dài 2m buộc một đầu vào mạn thuyền, đầu còn lại buộc vào chặt vào lưng áo của con trai nhỏ đang chơi gần đó.

Cuộc sống khốn khó nên nhà có bốn người con thì ba đứa phải chịu cảnh trói mạn thuyền.

Rất nhiều trường hợp trẻ vừa rơi xuống sông người lớn lao xuống vớt ngay nhưng vì sông sâu trong khi con trẻ chìm nhanh nên đành nuốt nước mắt, bất lực nhìn con bị “thủy thần” đoạt mạng. Xóm vạn chài Thái Hòa đa phần là những hộ dân nghèo làm nghề chái lưới trên sông Đồng Nai  Nuôi con trên “miệng thủy thần”  Chúng tôi về thăm làng vạn chài Thái Hòa vào một ngày cuối tháng 8.

Tuy nhiên đấy chỉ là lúc thức, còn lúc ngủ thì phải dùng dây buộc hai cha con lại với nhau cho chắc ăn. Thảo Nguyễn. Để có chỗ cư trú, họ phải ghép thuyền bè lại với nhau làm thành những ngôi nhà nổi. Không những khó kiếm cơm, kiếm gạo mà người dân nơi đây còn phải đối đầu với lũ lụt. Nổi lênh những phận người  Sông nước nguy hiểm nhưng những người dân xóm vạn lại không đủ can đảm để lên bờ.

Cuộc sống đói khổ đến nỗi họ không đủ tiền cho các con đi nhà trẻ, khiến biện pháp “trói con” vào thuyền cứ cứ thế nối tiếp. Năm thì mười họa mới có một học trò học lên đến cấp 3 nhưng rồi sau đó cũng lại về với nghề chài lưới.

Cuộc sống của người dân cốt là nghề đánh bắt cá trên sông Đồng Nai. Con chết trôi khi chỉ cách mẹ có vài bước chân thôi”. Tuy vậy, đây chỉ là giải pháp chống chìm tạm thời để người lớn có thể tìm ngay ra các cháu khi tai nạn xảy ra, còn một khi rơi xuống sông nhưng không ai kịp phát hiện thì những chiếc “phao” này vô tác dụng.

Thu nhập cả gia đình dựa cả vào nghề chài lưới và lặn cá trên sông Đồng Nai, ngày nào lặn được nhiều cá, tôm thì kiếm được hơn 100. Đó chỉ là một trong số hàng chục vụ tai nạn đuối nước xảy ra với trẻ thơ tại xóm vạn Thái Hòa.

Anh tâm can: “Quen với sông nước rồi, lên bờ không biết làm gì để sống. Tôi lao xuống theo nhưng chẳng thể nào tìm thấy cháu.